2.3 Διδακτορική Διατριβή
Βασικός άξονας της διδακτορικής διατριβής που υποστήριξε ο Γ.Π. Λάββας στο Ομοσπονδιακό Πολυτεχνείο Ζυρίχης (Altgriechisches Temenos: Baukörper und Raumbildung. Ideogramma der baulichen Gruppen-Organisation,1971) ήταν η ανεύρεση των πάγιων χαρακτηριστικών της σύνθεσης των αρχαίων ελληνικών αρχιτεκτονικών συνόλων υπό το πρίσμα της σχέσης των οικοδομικών όγκων και των μεταξύ αυτών κείμενων ελεύθερων χώρων.
  Εξώφυλλο Διατριβής [600 KB]

Η έρευνά του επικεντρώθηκε σε είκοσι σημαντικά τεμένη της αρχαιότητας όλων των περιόδων από τη νησιωτική αλλά και την ηπειρωτική Ελλάδα. Για την ανάλυση και ερμηνεία των συνθετικών τους αρχών προσδιορίστηκαν βασικοί άξονες - κλειδιά για την κατανόησή τους: α. οι έννοιες «χώρος και μάζα» στη δομή του «σκέπτεσθαι και δραν» των αρχαίων, β. η δομή της αρχαίας ελληνικής θρησκείας ως σύνθεση του έλλογου και άλογου στοιχείου, και η εξελικτική διαμόρφωση των δύο αυτών αντιθετικών δυνάμεων σ’ ένα θρησκευτικό σχήμα που χαρακτηρίζεται από μια εσωτερική ισορροπία του συναισθηματικού και του διανοητικού στοιχείου, γ. η διάκριση ανάμεσα στον «αρχαίο» και τον «νεώτερο» (ιπποδάμειο) τρόπο σύνθεσης των πολεοδομικών συγκροτημάτων, που ωστόσο φαίνεται να συνυπάρχουν στους αρχαίους οικισμούς. Ο πρώτος τείνει προς την ελεύθερη διάθεση και απόκλιση από κάθε αυστηρό γεωμετρισμό, ενώ ο δεύτερος προς τον κανονικό σχηματισμό και δ. ο ιδιαίτερος τρόπος προοπτικής παράστασης στην αρχαία ελληνική τέχνη, ο οποίος χρησιμοποιεί πολλά οπτικά σημεία, ώστε να προσαρμόζει την απεικόνιση πλησιέστερα προς την οπτική-ψυχολογική αντίληψη.

Μετά από εκτεταμένη ανάλυση είκοσι αρχαίων ελληνικών τεμενών υποστηρίζεται η ύπαρξη ενός ιδεογράμματος στην αρχαία ελληνική αρχιτεκτονική σύνθεση, το οποίο αναφέρεται σε μια αντιθετικά δρώσα αντίληψη, μια σύζευξη δύο διαλεκτικά συνυπαρχουσών δυνάμεων και ροπών. Οι δύο αυτές τάσεις, αποκαλούμενες κανονικότητα - ελεύθερη διάταξη (Kanonisierung - Freie Disponierung) μαζών και χώρων, συνυπάρχουν ταυτόχρονα συναγωνιζόμενες η μια την άλλη σε όλες τις φάσεις της ελληνικής περιόδου, παρουσιάζοντας μόνο διαφορετική αναλογία κάθε φορά. Εάν η ελεύθερη τάση -που τείνει προς ανεξαρτησία και τονισμό των επιμέρους κτισμάτων και δίνει λιγότερη σημασία στην μορφή του ελεύθερου χώρου- είναι εντονότερη στους πρώτους αιώνες, η άλλη τάση, δηλαδή η ροπή προς κανονικούς σχηματισμούς και οργάνωση χώρων καταλαμβάνει πρωτεύουσα σημασία από τους κλασικούς χρόνους και μετέπειτα. Αυτή η αμοιβαία μετάθεση του κέντρου βάρους δεν νοείται όμως ως κυριαρχία της μιας επί της άλλης ή παρουσία μόνο της μιας, αλλά ως παράλληλη μορφολογική παρουσία δύο αντιτιθέμενων δυνατοτήτων, οι οποίες συνυπάρχουν από την αρχή μέχρι το τέλος, αλληλοεπηρεαζόμενες και εκφράζοντας τη βαθύτερη δομή του έλληνα ανθρώπου ως ατόμου και ως μέλους του κοινωνικού συνόλου.

Η διδακτορική διατριβή δημοσιεύτηκε από το Ομοσπονδιακό Πολυτεχνείο Ζυρίχης το 1974.