4.1 Απ. Παύλος Chambésy, Γενεύη
H ανάθεση, από το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, του σχεδιασμού του ναού του Απ. Παύλου στο Ορθόδοξο Κέντρο του Οικουμενικού Πατριαρχείου στη Γενεύη, επέτρεψε στον Γ. Π. Λάββα να αναπτύξει έμπρακτα τους θεωρητικούς του προβληματισμούς ως προς τη δυνατότητα έκφρασης μιας σύγχρονης πρότασης για την ορθόδοξη ναοδομία, με σεβασμό προς την παράδοση αλλά απομακρυσμένη από τις όποιες μιμητικές ή ανορθόδοξες αντινομίες της. Οι περιορισμοί που θέτουν η ιστορική και συμβολική αξία επιμέρους τμημάτων του ναού (στέγη, κόγχη, άμβωνας, πατριαρχικός θρόνος, κ.ά), η οντολογική έννοια του λατρευτικού χώρου και η κριτική και ιστορική αποτίμηση του ναοδομικού ιστορισμού των δύο τελευταίων αιώνων, διεύρυναν το πεδίο των συνθετικών και μορφολογικών προβλημάτων που επιχείρησε να επιλύσει.

Δύο είναι τα κυρίαρχα στοιχεία που περιγράφουν το συνθετικό πρόγραμμα του ναού: α. η υπερβατική χρήση του φωτός με την ιεραρχημένη ποσοτικά και ποιοτικά εισαγωγή του, β. η επανερμηνεία του κοσμικού συμβολισμού του τρούλου. Ο ίδιος σημειώνει: «Ξεκινώντας από τα δεδομένα της λατρείας –συμβολισμός και λειτουργική χρήση των χώρων- προσπαθήσαμε να τονίσουμε και να αναδείξουμε τον έτσι διαρθρωμένο χώρο με κριτήρια που αναφέρονται στο σημερινό αίσθημα, τα νέα υλικά και τις σημερινές τεχνικές δυνατότητες. Τα οικοδομικά υλικά- σιδηρομπετόν κατά κύριο λόγο στην περίπτωσή μας- και η σημερινή τεχνική μας επιτρέπουν να εκφράσουμε άνετα με τη ναοδομία τη βαθύτερη απαίτηση του καιρού μας, που ζητά και στη θρησκεία, όχι τη μόνωση και τον κατακερματισμό, αλλά την ενότητα των πιστών, το ομαδικό πνεύμα και την κοινή προσπάθεια προσευχής και σωτηρίας. Για την επίτευξη του εν λόγω στόχου, προσοχή δόθηκε στον τρόπο με τον οποίο το φως εισάγεται στους χώρους αυτούς. Στο Σαμπεζύ, πρόθεση είναι να δημιουργηθεί μια ιεραρχημένη –ποσοτικά και ποιοτικά- εισαγωγή του φωτός στο εσωτερικό του Ναού, έτσι ώστε να δώσει στο εισερχόμενο το αίσθημα, καθώς μπαίνει στον νάρθηκα, ότι μια τομή γίνεται ανάμεσα στον έξω χώρο και τον χώρο που ανοίγεται μπροστά του δρασκελώντας το κατώφλι της εκκλησίας… Η καμπύλη αυτή του φωτός, που ακολουθεί ανιούσα πορεία από την είσοδο μέχρι την Ωραία Πύλη, κατευθύνει έτσι την κίνηση του πιστού έντονα και υποβλητικά και συντείνει στο να επιτευχθεί με καθαρά αρχιτεκτονικά μέσα (φως, κίνηση, οπτικές σχέσεις των καίριων σημείων του λατρευτικού χώρου) η ζητούμενη έξαρση και ανάταση… Η σχέση Ιερού Βήματος και κυρίως ναού με τη δημιουργία χαμηλού τέμπλου και την οργανική σύνδεση των μερών τους ευρίσκεται σε αρμονία τόσο με τις λατρευτικές ανάγκες όσο και με την Παράδοση της Ορθόδοξης Ναοδομίας. Το φως, έντονο και κυριαρχικό στο σημείο όπου οι δύο αυτοί κύριοι χώροι ενώνονται, γίνεται το μέσον εντάξεως όλων των αναγκαίων στοιχείων της λατρείας, έτσι ώστε να δένονται παραδοσιακά, αλλά και να ικανοποιούν τις σύγχρονες απαιτήσεις επικοινωνίας του χριστιανικού πληρώματος».

Σε ότι αφορά στο πρόβλημα του συμβολισμού και της μορφολογικής ανάπτυξης της στέγασης με τρούλο επιλέχθηκε η λύση της ελλειψοειδούς «βούτας» που αρχίζει πάνω από την Ωραία Πύλη και συνεχίζει νοητά την κίνησή του στο άπειρο. Η νεωτερική αυτή προσέγγιση, σύμφωνη με τις σύγχρονες επιστημονικές κατακτήσεις για την απεραντοσύνη του σύμπαντος, συνάδει «με τη σταθερή ανθρώπινη συνθήκη και αναγκαιότητα, που πάντοτε χρειάζεται σημείο αναφοράς, ένα οπτικό σημείο αρχής, διατηρεί ωστόσο την «ανοικτή» εικόνα του κόσμου της Αγίας Γραφής».

Το εξωτερικό του ναού διαμορφώνεται με καθαρές γραμμές, ευθύγραμμες και καμπύλες. Εμφανής είναι η διακοσμητική χρήση του μπετόν-αρμέ, η χρήση χάλκινης επένδυσης στα στοιχεία του τρούλου και του καμπαναριού και η εμπνευσμένη ένταξη του ναού στο φυσικό περιβάλλοντα χώρο και τα υπόλοιπα κτήρια. Η πλαστικότητα επιτυγχάνεται με καθαρά δομικά και όχι διακοσμητικά στοιχεία. Η ανανέωση της ορθόδοξης ναοδομίας συμπληρώνεται με τη νεωτερική αγιογράφηση του ναού από τον ζωγράφο Ράλλη Κοψίδη.