Introduction to European Architecture and the Restoration of Monuments, Basic concepts and highlights, Università del Mediterraneo, Post-graduate course on cultural heritage and heritage management, Rome 1999.
Αναλυτικές πληροφορίες
Το πανεπιστημιακό σύγγραμμα που δόθηκε στο διατμηματικό μεταπτυχιακό πρόγραμμα «Πολιτιστική Κληρονομιά και Διαχείριση Μνημείων (Cultural Heritage and Heritage Management) του Πανεπιστημίου της Μεσογείου (Universitá del Mediteranneo) επιχειρεί να εισάγει τους σπουδαστές στην ιστορία της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής και την εξέλιξη της ιδεολογίας για την προστασία της. Συνακόλουθα, διακρίνεται σε δύο βασικές θεματικές ενότητες.
Η πρώτη ενότητα παρουσιάζει συνοπτικά την ιστορία της αρχιτεκτονικής και πολεοδομίας του Ευρωπαϊκού Πολιτισμού από τη νεολιθική εποχή μέχρι την περίοδο του Μεσοπολέμου στον 20ό αιώνα. Το μνημειώδους έκτασης υλικό ταξινομείται βάση του πνεύματος της εποχής (Zeitgeist) αλλά και του ήθους (Volksgeist) κάθε λαού σε επιμέρους ενότητες γεωγραφικές, ιστορικές-πολιτισμικές και τεχνοτροπικές. Στόχος είναι να καταγραφεί μια πολιτισμική ιστορία της αρχιτεκτονικής, όπου αποτυπώνονται αφανείς όψεις της πολιτισμικής διαδικασίας και αναδεικνύεται ο τρόπος με τον οποίο η θρησκεία, η πολιτική, η οικονομία, τα γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά και οι πολιτισμικές ανταλλαγές συμβάλλουν σταδιακά στη διαμόρφωση, παγίωση και μετεξέλιξη ενός πολιτισμικού μορφώματος (στυλ). Οι συνθετικές αρχές που προσδιορίζουν την αρχαία ελληνική, την ελληνιστική, τη βυζαντινή ή την αναγεννησιακή αρχιτεκτονική και πολεοδομία ερμηνεύονται σε σχέση με τις κατακτήσεις της εκάστοτε διανόησης, τις θρησκευτικές και γνωσιολογικές αντιλήψεις για τον χώρο αλλά και τις κοινωνικές δομές που εκφράζουν. Έτσι δίνεται ουσιαστικά ένα ιδεόγραμμα της αρχιτεκτονικής σύνθεσης, η εσωτερική δομή και νομοτέλεια της αρχιτεκτονικής και πολεοδομίας κάθε εποχής.
Η δεύτερη ενότητα αναπτύσσει βασικές έννοιες σ’ ό,τι αφορά στην έννοια του μνημείου και της πολιτιστικής κληρονομιάς, τα ειδικά χαρακτηριστικά και τις ιδιότητες που αναδεικνύουν τη μοναδικότητά τους, την εξέλιξη της ιδεολογίας προστασίας και διαχείρισης των μνημείων από την αρχαιότητα μέχρι τα νεώτερα χρόνια, με έμφαση σε επιχειρησιακές πρακτικές και ιστορικά παραδείγματα. Ειδικότερα εξετάζεται περιπτωσιολογικά η αρχιτεκτονική και φυσική κληρονομιά του Αγίου Όρους με τα ιδιαίτερα πολιτισμικά και θρησκευτικά χαρακτηριστικά, τις αντιφάσεις και τα σύγχρονα προβλήματα που πρέπει να ληφθούν υπόψη για τη συγκρότηση ενός πραγματιστικού σχεδίου για την προστασία, ανάδειξη και διαχείρισή της.
Η τέχνη και η επικοινωνία στις γραφικές τέχνες-Παράλληλο κείμενο Ιστορίας της Τέχνης, Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο, Σχολή Εφαρμοσμένων Τεχνών, Πάτρα 2004.
Αναλυτικές πληροφορίες
Το Πανεπιστημιακό σύγγραμμα Ιστορίας της Τέχνης δόθηκε στη Σχολή Εφαρμοσμένων Τεχνών στη θεματική ενότητα «Η τέχνη και η Επικοινωνία στις Γραφικές Τέχνες». Το μνημειώδους έκτασης υλικό παρουσιάζεται σε θεματικές ενότητες με κριτήρια χρονολογικά (ανά περιόδους, όπως παλαιολιθική, νεολιθική, προϊστορική, κλασική, ρωμαϊκή τέχνη), πολιτισμικά (πολιτισμός Αιγύπτου, Μεσοποταμίας, Αιγαίου, χριστιανική τέχνη) και τεχνοτροπικά (Ρωμανική, Γοτθική, Μπαρόκ). Σε εισαγωγικό κεφάλαιο δίνεται ο ορισμός του έργου τέχνης, τα ειδικά του χαρακτηριστικά, με έμφαση στον επικοινωνιακό του χαρακτήρα, και τις έννοιες (τεχνοτροπία, στυλ, μορφολογία, ρυθμολογία) μέσα από τις οποίες ερμηνεύεται. Στη συνέχεια παρουσιάζεται ένα συνοπτικό διάγραμμα μιας πολιτισμικής ερμηνείας της ιστορίας της τέχνης βάση των τριών βασικών περιόδων στην ιστορία του πολιτισμού (άνθρωπος κυνηγός - πλάνητας, γεωργός, μηχανικός). Κάθε θεματική ενότητα (από την παλαιολιθική εποχή μέχρι τον 19ο-20ό αιώνα) διακρίνεται σε επιμέρους συνοπτικά κεφάλαια για την αρχιτεκτονική, την πολεοδομία, την πλαστική- γλυπτική και τις εφαρμοσμένες τέχνες, όπου αναπτύσσονται συνοπτικά τα τυπολογικά χαρακτηριστικά των κτηρίων, τα τεχνοτροπικά ρεύματα και τα σημαντικότερα έργα τέχνης που στιγμάτισαν κάθε εποχή. Έτσι με λόγο εύληπτο και περιεκτικό ο Γ.Π.Λάββας επιχειρεί να εισάγει τον σπουδαστή σε μια πρωτόλεια ερμηνεία του πλούσιου corpus της ιστορίας της τέχνης.
